Η ΟΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ
ΒΛΕΠΟΥΝ ΧΡΩΜΑΤΑ Η ΟΧΙ
Ένα θέμα στο οποίο ακούγονται και λέγονται πολλά είναι εάν τα πουλιά και περισσότερο τα θηρεύσιμα είδη των πουλιών βλέπουν χρώματα ή όχι. Αφορμή αυτού του ερωτήματος ήταν όταν στην Κύπρο εγκρίθηκε η νομοθεσία τον Οκτώβριο του 2003 για εμάς τους κυνηγούς που έλεγε να φοράμε πορτοκαλί χρώμα καπελάκι ή το 30% του σώματος μας να είναι καλυμμένο με πορτοκαλί χρώμα κατά τις κυνηγετικές μας εξόδους ειδικότερα στο κυνήγι πέρδικας, λαγού, μπεκάτσας και φραγκολίνας που μετακινούμαστε συνεχώς. Κάποιοι έλεγαν και ακόμη υποστηρίζουν πως τα πουλιά βλέπουν μαυρόασπρά και δεν συνεπώς δεν επηρεάζει το πορτοκαλί χρώμα που φοράμε, ενώ τα πουλιά βλέπουν μόνο την κίνηση. Κάποιοι άλλοι πάλι υποστηρίζουν πως μόνο κάποια είδη πουλιών βλέπουν χρώματα και κάποια όχι και υπάρχουν και κάποιοι που λένε πως όλα τα πουλιά βλέπουν χρώματα και συνεπώς όταν μας βλέπουν από μακριά με το έντονο πορτοκαλί που φοράμε απομακρύνονται πιο γρήγορα. Εδώ θα πρέπει να σταθούμε λίγο για να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα που κάποιοι μπορεί να μην γνωρίζουν ή μπορεί να μην αντιλαμβάνονται.
1) ΦΟΡΑΜΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΚΑΠΕΛΑΚΙ Ή ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΣΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΠΕΡΔΙΚΑΣ, ΛΑΓΟΥ, ΜΠΕΚΑΤΣΑΣ, ΦΡΑΓΚΟΛΙΝΑΣ ΚΑΙ ΟΡΤΥΚΙΟΥ ΟΠΟΥ ΣΥΝΕΧΩΣ ΜΕΤΑΚΙΝΟΥΜΑΣΤΕ.
2) ΦΟΡΑΜΕ ΤΟ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΝΤΙΛΗΠΤΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΦΥΓΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ
3) ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΝΑ ΦΟΡΑΜΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΣΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΦΑΣΑΣ, ΤΡΥΓΟΝΙΟΥ ΚΑΙ ΤΣΙΧΛΑΣ ΟΠΟΥ ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΑΡΤΕΡΙ.
Tώρα για επανέλθουμε πίσω στο θέμα μας και στο μεγάλο ερώτημα εάν τα πουλιά βλέπουν χρώματα ή όχι, συνομιλήσαμε με τον κτηνίατρο Δρ. Χάρη Πετεβίνο, έναν επιστήμονα που ειδικεύεται στα πουλιά και θα μας δώσει μια απάντηση σε αυτή μας την απορία.
Του Χάραλάμπου Πετεβίνου
D.V.M
ΤΕΤΡΑΧΡΩΜΙΑ – ΠΕΝΤΑΧΡΩΜΙΑ – ΥΠΕΡΙΩΔΕΙΣ ΑΚΤΙΝΕΣ
Τα πουλιά έχουν τετραχρωματική όραση, κάποια άλλα είδη πενταχρωματική όραση, ενώ ο άνθρωπος όπως όλοι ξέρουμε έχει τρίχρωματικη όραση. Τα χρώματα στα τεραχρωματικά είδη πουλιών είναι το πράσινο, το κόκκινο, το μπλε και το κίτρινο, ενώ στην κατηγορία των περιστεριών που εμπίπτουν και οι φάσες έχουμε πενταχρωμία δηλ. μεγαλύτερο φάσμα χρωμάτων. Άρα τα πουλιά βλέπουν χρώματα και μάλιστα πολύ καλύτερα από εμάς τους ανθρώπους. Ταυτόχρονα κάποια άλλα είδη πουλιών έχουν ακόμη ένα πλεονέκτημα στην όραση τους με την χρησιμοποίηση της υπεριώδης ακτινοβολίας. Για να το κατανοήσουμε αυτό κάποια πουλιά χρησιμοποιώντας την υπεριώδη ακτινοβολία βλέπουν κάποια χρώματα επάνω σε ένα άλλο πουλί του ιδίου είδους, τα οποία εμείς οι άνθρωποι δεν τα βλέπουμε, είναι φαντασμαγορικά στο μάτι του πουλιού, εκπέμπουν ωραία χρώματα και χρησιμοποιούνται για αναπαραγωγή. Επίσης κάποιοι καρποί όπως π.χ κάποια μούρα, εκπέμπει η επιφάνεια τους κάποιο χρώμα με την υπεριώδη ακτινοβολία τα οποία χρώματα είναι ορατά από κάποια είδη πουλιών ενώ κάποια άλλα όχι, οπότε το είδος που βλέπει χρησιμοποιώντας την υπεριώδη ακτινοβολία πλεονεκτεί. Επίσης η χρησιμοποίηση της υπεριώδης ακτινοβολίας, των μαγνητικών πεδίων και των διαφόρων μηκών κύματος από τα πουλιά τους εξυπηρετεί τοσο στο να προσανατολίζονται οσο και στο να μεταναστεύουν.
ΥΨΗΛΟ ΤΟ ΑΙΣΘΗΜΑ - ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΙ ΑΡΓΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ
Ένα πουλί έχει πολύ πιο μεγάλη ικανότητα να αναλύει γρήγορες κινήσεις από έναν άνθρωπο, δηλ. εάν σκεφτούμε ένα άνθρωπο να προσπαθεί να περάσει από ένα δάσος που έχει κλαδιά και πήγαινε με την ταχύτητα που πετάνε τα πουλιά, εκείνη η εικόνα των κλαδιών την ώρα που περνούσε θα ήταν μια εικόνα πολύ θολή, ενώ ένα γεράκι περνώντας από το ίδιο δάσος με την ίδια ταχύτητα και με την δική του όραση θα έχει μια ξεκάθαρη εικόνα των κλαδιών γιατί αντιλαμβάνεται πολύ πιο γρήγορα τις όποιες εικόνες και αλλαγές στο τοπίο. Στο άλλο άκρο τα πουλιά μπορούν να αντιλαμβάνονται τις αργές κινήσεις πολύ πιο καλύτερα από ότι τις αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος δηλ. εμείς σαν άνθρωποι δεν βλέπουμε την κίνηση του ήλιου κατά την διάρκεια της μέρας. Τον βλέπουμε σε μια θέση και μετά σε άλλη, χωρίς να αντιλαμβανόμαστε κίνηση. Το πουλί όμως αντιλαμβάνεται και βλέπει την αργή κίνηση του ήλιου και την χρησιμοποιεί στην μετανάστευση προσανατολιζόμενο.
ΜΕΓΑΛΑ ΜΑΤΙΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
Τα πουλιά συνήθως είτε είναι θηράματα όπως η φάσα, είτε είναι θηρευτές όπως το γεράκι έχουν πολύ μεγάλα μάτια σε σχέση με το σώμα τους και το μέγεθος του ματιού είναι πολύ μεγαλύτερο σε αναλογία από ότι στα θηλαστικά. Οι παλαιότεροι κυνηγοί έλεγαν πως η φάσα μπορεί να δει και να αντιληφθεί από πολύ μακρινή απόσταση μέχρι και την κίνηση του βλεφάρου του ματιού ενός κυνηγού. Ο λόγος είναι ότι τα πουλιά αυτά πάνω στο μάτι έχουν κάποιους υποδοχείς της όρασης πιο πολλούς από ότι σε άλλα πουλιά και έτσι έρχονται πιο πολλά ερεθίσματα στο μάτι και αναλύουν πιο μεγάλες εικόνες. Ειδικότερα τα αρπαχτικά πουλιά έχουν τους περισσότερους υποδοχείς στο μάτι τους εάν λάβουμε υπόψη το γεγονός πως όταν πετά εντοπίζει το θήραμα του από πολύ μεγάλη απόσταση και έχει μια ξεκάθαρη εικόνα προτού του ορμήσει.
ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΚΑΙ ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΟΡΑΣΗ (ΚΟΝΙΑ ΚΑΙ ΡΑΒΔΙΑ)
Πάνω στο μάτι υπάρχουν δύο υποδοχείς τα κονία και τα ραβδία. Τα ραβδία έχουν μια ουσία την ροδοψίνη η οποία είναι πιο ευαίσθητη στις μικρές ποσότητες φωτός, άρα χρησιμευει περισσότερο την νύχτα, ενώ τα κονία ανιχνεύουν συγκεκριμένα τα χρώματα, οπότε αναλόγως τι πουλί είναι το καθένα γίνεται συνδυασμός των δύο υποδοχέων της όρασης. Εάν είναι αρπαχτικό όπως ο αετός π.χ έχει περισσότερο κονία από ότι ραβδία για να εντοπίζει την λεία του την ημέρα, ενώ εάν είναι νυχτόβιο π.χ κουκουβάγια χρησιμοποιεί περισσότερο ραβδία παρά κονία για βλέπει την νύχτα που δραστηριοποιείται περισσότερο.
